Jinekolojik Kanserler: Farkında Olmanın Gücü

19.08.2025

Dünya genelinde her yıl yaklaşık 1,5 milyon kadın jinekolojik kanserlere yakalanıyor ve bu hastalıklar nedeniyle yaklaşık 700 bin kadın hayatını kaybediyor. Türkiye’de ise rahim, rahim ağzı, yumurtalık, tüp, vajina ve vulva kanserlerini içeren yaklaşık 12 bin yeni vaka görülüyor. Bu yüksek rakamlar, jinekolojik kanserlerin önemini ve erken teşhisin hayat kurtarıcı rolünü gözler önüne seriyor. Özellikle erken tanı, düzenli taramalar ve yaşam tarzı değişiklikleriyle bu kanser türlerinin büyük ölçüde önüne geçmek mümkün.

İçindekiler

En Tehlikeli 3 Jinekolojik Kanser Türü

Rahim Ağzı (Serviks) Kanseri

Rahim ağzı kanseri, dünya genelinde üreme çağındaki kadınlarda en sık görülen jinekolojik kanser türüdür. Türkiye’de her yıl yaklaşık 2.200 kadına serviks kanseri teşhisi konulmaktadır. Bu kanser türünün temel nedeni, Human Papilloma Virüsü (HPV) enfeksiyonudur. Vücuda giren HPV’nin yaklaşık yüzde 90’ı iki yıl içerisinde bağışıklık sistemi tarafından yok edilebilmektedir. Serviks kanseri, düzenli tarama programları sayesinde önlenebilir ya da erken dönemde tespit edilerek tedavi edilebilir. 21 yaşından itibaren yapılan PAP smear testleri ve 30 yaş sonrası önerilen HPV DNA testleri, hastalığın öncül lezyonlarının belirlenmesinde son derece etkilidir. Ayrıca HPV aşısı, yüksek koruyuculuğuyla hastalığı önlemede güçlü bir silahtır. Özellikle 11–12 yaş aralığında yapılması tavsiye edilen bu aşı, 9–46 yaş arasındaki bireylerde de uygulanabilmektedir.

Rahim (Endometrium) Kanseri

Rahim kanseri, Türkiye’de kadınlarda en sık görülen dördüncü kanser türüdür. Her yıl yaklaşık 6.600 kadında rahim kanseri tanısı konulmaktadır. Son yıllarda obezite oranlarının artması, doğum yapma oranlarının azalması ve insan ömrünün uzaması, bu kanser türünün görülme sıklığını artırmaktadır. Rahim kanserinin büyük kısmı, rahmin iç zarından yani endometriumdan kaynaklanır. Lynch Sendromu, obezite, doğum yapmamak, polikistik over sendromu, diyabet ve ileri yaş gibi faktörler hastalık riskini artırırken; hamilelik, emzirme ve doğum kontrol hapı kullanımı gibi faktörler ise koruyucu etki göstermektedir. Genellikle menopoz sonrası kanama, düzensiz adet dönemi ve vajinal akıntı gibi belirtilerle kendini gösteren bu kanser türü, diğer jinekolojik kanserlere göre daha erken evrede tespit edilebilir. Ancak bu belirtiler bazen geçici olarak durabilir, bu yüzden özellikle menopoz döneminde oluşan herhangi bir kanama dikkate alınmalı ve mutlaka uzman bir doktora başvurulmalıdır.

BENZER YAZI : Erkek Çocuğu Kaç Yaşında Sünnet Edilmeli?

Yumurtalık (Over) Kanseri

Yumurtalık kanseri, Türkiye’de kadınlar arasında altıncı sırada yer alır ancak jinekolojik kanserlere bağlı ölümlerde ilk sıradadır. Bunun en önemli nedeni, bu kanser türünün vücutta hızlı yayılması ve belirti vermesinin genellikle ileri evrelerde gerçekleşmesidir. Oysa ki düzenli yapılan jinekolojik muayeneler sayesinde erken teşhis edilen vakalarda iyileşme oranı oldukça yüksektir. Kısırlık, obezite, sigara kullanımı ve endometriozis (çikolata kisti) gibi faktörler riski artırırken; doğum yapmış olmak, emzirme, doğum kontrol hapı kullanmak ve tüplerin bağlanması gibi durumlar koruyucu etki gösterebilir. Yumurtalık kanserlerinin yaklaşık dörtte biri genetik kaynaklıdır; özellikle BRCA1 ve BRCA2 gen mutasyonları büyük rol oynamaktadır. Bu mutasyonların saptanması durumunda, aile bireylerinin de test edilmesi önerilir. Gerekirse, koruyucu cerrahi yöntemlerle hastalık oluşmadan önlem alınabilir.

Tarama ve Erken Tanı: Hayat Kurtarıcı Yaklaşım

Jinekolojik kanserlerde erken teşhis için tarama ve düzenli jinekolojik muayeneler büyük önem taşır. 21 yaşından itibaren düzenli olarak jinekolojik kontrollerin yapılması, şikayet olmasa dahi çok sayıda hastalığın erken teşhis edilmesini sağlar. Türkiye, HPV DNA temelli ulusal tarama programıyla birçok ülkeye örnek olmaktadır. Bu kapsamda merkezi laboratuvarlar aracılığıyla milyonlarca kadının tarama sonuçları hızla değerlendirilmektedir.

Dünya Sağlık Örgütü, genel nüfus için 30 yaşından itibaren her 5–10 yılda bir HPV DNA testi yapılmasını önermektedir. Ayrıca Avrupa’da giderek daha fazla ülke, bağımsız HPV testlerini birincil tarama yöntemi olarak benimsemekte ve gereksiz ek testleri azaltmayı hedeflemektedir. HIV pozitif bireyler içinse bu testlerin 25 yaşından itibaren 3–5 yılda bir tekrarlanması önerilmektedir.

Yaşam Tarzı ve Korunma Yolları

Jinekolojik kanserlerde risk faktörlerini azaltmanın yolu, sağlıklı yaşam tarzından geçmektedir. Obezite ve sigara kullanımı, birçok jinekolojik kanserin gelişiminde önemli rol oynar. Bu nedenle düzenli egzersiz yapmak, sağlıklı beslenmek ve kilo kontrolünü sağlamak riskleri azaltır. Beslenme alışkanlıklarında sebze ve meyve tüketimi artırılmalı, yüksek yağlı ve işlenmiş gıdalardan uzak durulmalıdır. Sigara kullanımı yalnızca jinekolojik kanserler için değil, genel sağlık açısından da ciddi tehdit oluşturur. Sigarayı bırakmak için çeşitli destek programları ve uzman yardımı alınabilir.

BENZER YAZI : Çok Şiddetli Adet Sancısı Neden Olur

Farkındalığın Önemi ve Öneriler

Her kadının 21 yaşından itibaren yılda en az bir kez jinekolojik muayene yaptırması büyük önem taşır. PAP smear testi erken dönemde rahim ağzı kanserine neden olabilecek hücresel değişimleri ortaya çıkarabilir. 30 yaş sonrası ise HPV testi ile bu risk daha net bir şekilde belirlenebilir. Eğer yaşınız ve şartlarınız uygunsa HPV aşısını yaptırmak, sizi rahim ağzı kanserine karşı büyük oranda koruyacaktır. Ailenizde genetik yatkınlık varsa, BRCA gibi genetik testleri değerlendirerek gerekli önlemleri almak, ileriye dönük sağlık risklerini büyük ölçüde azaltabilir. En önemlisi ise vücudunuzu dinlemek ve en küçük değişiklikte bir uzmana başvurmak olacaktır. Menopoz sonrası kanama gibi belirtileri geçici sanıp ihmal etmek yerine, erkenden harekete geçmek, hayat kurtarabilir.

Kaynaklar

Uyarı metni: Sagliksiteniz.Com üzerinde sunulan tarif ve yöntemler sadece bilgilendirme amaçlı olup kişisel ve doğal tarif ve yöntemlerdir, doktor tavsiyesi değildir. Sagliksiteniz.Com yazılarında bahsedilen ilaçlar doktor kontrolü olmadan kullanıldığında ciddi sağlık sorunlarını beraberinde getirebilirler. Bu nedenle doktorunuza danışmadan ilaç kullanmayınız. Tariflerin, yöntemlerin ve ilaçların kullanımı kişilerin sorumluluğunda olup oluşabilecek sorunlardan Sagliksiteniz.Com sorumlu değildir.